Op 7 januari 2015 hebben moslimfanatici verscheidene medewerkers van het Franse tijdschrift Charlie Hebdo afgeslacht omdat het blad karikaturen van de profeet Mohammed had gepubliceerd. In de dagen daarna hebben veel moslimorganisaties de aanslag veroordeeld, maar sommige konden de verleiding niet weerstaan om daar een ‘maar’ aan toe te voegen. Het Egyptische syndicaat van journalisten bijvoorbeeld keurde het geweld van de terroristen af, maar hekelde in één adem door het tijdschrift, omdat dat ‘de gevoelens van miljoenen moslims over de hele wereld had gekwetst’.2 Let wel, het syndicaat hekelde het tijdschrift niet omdat het tegen Gods wil was ingegaan. Dat noemen we nou vooruitgang.
Onze gevoelens geven niet alleen ons privéleven zin, maar ook allerlei sociale en politieke processen. Als we willen weten wie het land moet regeren, wat voor buitenlandbeleid er gevoerd moet worden en wat voor economische maatregelen er nodig zijn, zoeken we de antwoorden niet op in heilige boeken. We luisteren ook niet naar de paus of de raad van Nobelprijswinnaars. In plaats daarvan houden we in de meeste landen democratische verkiezingen en vragen we het volk om zijn mening. We geloven dat de kiezer het beste kantoorruimte huren almere weet wat goed voor hem is en dat de vrije keuzes van individuele mensen het ultieme politieke gezag vormen. Maar hoe weten de kiezers wat ze moet stemmen? In theorie moeten ze te rade gaan bij hun diepste gevoelens en daarnaar luisteren. Dat is niet altijd even makkelijk. Om in contact te komen met mijn gevoel moet ik de loze propagandakreten wegfilteren, de eindeloze leugens van gewetenloze politici, de storende ruis die wordt opgewekt door slimme spindoctors en de geleerde opinie van ingehuurde deskundologen. Al dat lawaai moet ik negeren en ik moet uitsluitend luisteren naar de authentieke stem van mijn innerlijk. En dan fluistert mijn authentieke innerlijk mij in: ‘Stem Cameron’ of ‘Stem Modi’ of ‘Stem Clinton’, of wie dan ook, en dan zet ik bij die naam een kruisje op het stembiljet, en zo komen we te weten wie het land moet regeren. In de kantoorruimte huren amsterdam middeleeuwen zou dit beschouwd worden als de ultieme waanzin. De vluchtige gevoelens van het domme plebs waren immers geen degelijke basis voor belangrijke politieke beslissingen. Toen Engeland werd verscheurd door de Rozenoorlogen kwam niemand op het idee om het conflict te beëindigen via een nationaal referendum, waarin elke boer en barmeid een stem kon uitbrengen op Lancaster of York. En toen paus Urbanus II de Eerste Kruistocht gelastte, beweerde hij niet dat dit de wil van het volk was. Het was Gods wil. Politiek gezag kwam van boven, uit de hemel, het rees niet op vanuit het innerlijk van een zooitje stervelingen.