Intussen bereikten de enthousiaste berichten over het Chinese landbouwwonder de rest van de wereld. Julius Nyerere, de idealistische president van Tanzania, was diep onder de indruk van het Chinese succes en besloot collectieve boerderijen naar Chinees model in te voeren om de Tanzaniaanse landbouw te moderniseren. Toen de boeren zich tegen het plan kantten, stuurde Nyerere het leger en de politie het land in om traditionele dorpen te verwoesten en honderdduizenden boeren met geweld naar de nieuwe collectieve boerderijen over te brengen. Deze boerderijen werden in de regeringspropaganda afgeschilderd als miniatuurparadijsjes, maar ze bestonden voor een kantoor huren nijmegen groot deel alleen in overheidsdocumenten. De protocollen en rapporten die werden opgesteld in de hoofdstad Dar es Salaam vermeldden dat de bewoners van dit of dat dorp op die en die datum naar deze of gene boerderij waren verplaatst. Maar toen de dorpelingen hun bestemming bereikten, troffen ze daar helemaal niets aan. Geen huizen, geen akkers, geen werktuigen. Desondanks brachten ambtenaren aan elkaar en aan president Nyerere verslag uit over grote successen. En dat terwijl Tanzania in nog geen tien jaar tijd van de grootste voedselexporteur van Afrika veranderde in een land dat alleen nog maar voedsel importeerde en zichzelf niet zonder hulp van buitenaf kon voeden. In 1979 woonde negentig procent van de Tanzaniaanse boeren op collectieve boerderijen, maar ze genereerden maar vijf procent van de agrarische opbrengsten van het land.4 De geschiedenis van het schrift wemelt van dit soort ongelukjes, maar de voordelen van een efficiënter bestuur waren meestal groter kantoor huren rotterdam dan de kosten, in elk geval voor de regering. Geen enkele heerser kon de verleiding weerstaan om de werkelijkheid een beetje schriftelijk geweld aan te doen en als daar rampen uit voortkwamen, leek de beste remedie het schrijven van nog volumineuzere memo’s en nog meer regels, verordeningen en bevelen.